Bakır İçerikli Atık Çamurun Farklı Asit Çözeltileri Kullanılarak Çözünme Davranışının İncelenmesi

Bu çalışmada, bakır içerikli bir malzeme olan ve sülfat pentahidrat (CuSO4∙5H2O) üretimi sırasında oluşan atık çamurun çeşitli asit çözeltileri kullanılarak değerlendirilme olanaklarının araştırılması amaçlanmıştır. Dünya üretiminin % 15-20’si ikincil hammaddelerin (hurda, curuf, atık, v.b.) işlenmesi ile gerçekleşmektedir. CuSO4∙5H2O üretiminde açığa çıkan yüksek içeriğine sahip olması (ağ. 26,44 Cu), bu malzemenin değerlendirilmesini gerekli kılmaktadır. Atık çamur, farklı çözeltilerinin (sülfürik asit, hidroklorik nitrik asit) değişen sıcaklık (60°C, 80°C), katı-sıvı oranı (1/5, 1/10, 1/20) konsantrasyonunda (1 M, 3 M); hidrometalurjik süreçler değerlendirilmiştir. Ağırlıkça 99,6’ya varan değerlerde çözeltiye alma verimine 1/20 oranındaki M HNO3 çözeltisinin 60 °C sıcaklıkta kullanılmasıyla ulaşılmıştır. Çözültiye işleminin istatistiksel analizi için Minitab 21.2 İstatistiksel Yazılımı kullanılmış, seçilen faktör seviyelerinde, etkileşimlerin analizi, varyans (ANOVA) lineer regresyon analizleri hesaplanmıştır. Faktörlerin etki sırası, yüksekten düşüğe doğru, K/S – Asit türü Molarite Sıcaklık şeklinde olduğu bulunmuştur. * Oranı etkileşimlerinin verim üzerine etkiye tespit edilmiştir. F0 , Fkritik P-değerleri 95 güvenirlilik seviyesi hesaplanmış olup, yapılan analizlerinde 99,49’a ulaşan determinasyon katsayısı (R2) değerine Her sıcaklık, konsantrasyonuna bağlı denklemler türetilmiştir.